Abraham Cornelis Kuiper

Abraham Kornelis (‘Bram’) Kuiper (1922-1944)

Abraham Kornelis Kuiper studeerde, na zijn eindexamen aan het Barlaeus Gymnasium te hebben gedaan, vanaf 1941 biologie aan de Universiteit van Amsterdam. Hij woonde in het Nieuwe Suykerhofje aan de Prinsengracht in Amsterdam. Daar woonden veel studenten die zich op allerlei manieren verzetten tegen de Duitsers. Bram verspreidde de illegale bladen ‘De Waarheid’, ‘De Vrije Katheder’ en ‘Het Parool’ (150 stuks per maand). Via het studentenverzet kwam hij in contact met Verzetsgroep CS-6 en was betrokken bij het voorbereiden van sabotageaanslagen. Ook vervalste hij persoonsbewijzen voor onderduikers en paspoorten voor Joden die naar Zwitserland wilden ontkomen.

Op 2-4-‘43 hoorde Bram Kuiper bij de ruim vijftien personen die door de Sicherheitsdienst (SD) na een inval in het Nieuwe Suykerhofje werden gearresteerd. Drie weken later werd hij vrijgelaten omdat de SD, tot zijn opluchting, niet in de gaten had dat ze een heel actief lid van CS-6 te pakken hadden. De middelbare schoolgenoot van Bram en latere schrijver W.F. Hermans zei na de oorlog over zijn detentieperiode: ‘Hij had zijn tijd in de gevangenis helemaal niet zo erg gevonden. Hij had allemaal boeken gelezen waar hij anders niet aan toe kwam’.

Sinds begin ’43 maakte de SD, onder leiding van de geslepen Polizeiangestellter Herbert Oelschlägel, fanatiek jacht op CS-6 leden.
Vanaf zijn vrijlating leefde Bram, mede omdat hij geweigerd had de door de Duitsers verplicht gestelde Loyaliteitsverklaring voor studenten te tekenen, ondergedoken. Hij zwierf van adres naar adres. Hij voelde in toenemende mate de hete adem van de SD in zijn nek, ook al omdat er regelmatig CS-6’ers werden opgepakt. In mei ‘43 ging hij via Antwerpen naar Zwitserland om de vluchtroute voor onder
meer ondergedoken Joden op betrouwbaarheid te controleren.

Op 29-6-‘43 werd Bram op de terugweg in Brussel gearresteerd. Hij had een vals Belgisch identiteitsbewijs op zak waarin hij Karel Kuypers heette. Hij werd onder zijn valse naam vastgezet in een gevangenis van de Belgische Sicherheitsdienst. Op zijn Einlieferungsschein (inhechtenisneming) werd vermeld: ‘terrorist, verzetsman’. Misschien dat Bram documenten bij zich had die hem verdacht maakten. Ook werd mogelijk getwijfeld aan zijn identiteitsbewijs. En echt Antwerps/Vlaams zal hij niet gesproken hebben. Bram werd opgesloten in een cel waar al een Belgische hoogleraar zat die Bram als tijdverdrijf lessen Spaans ging geven.

Een week later, op 12-7-’43, wist de SD in Brussel dat Karel Kuypers in werkelijkheid Bram Kuiper was. Er was gecorrespondeerd met de SD in Nederland/Amsterdam en er was ongetwijfeld een foto van hem opgestuurd die tijdens zijn eerdere arrestatie in Amsterdam was gemaakt. Vanaf dat moment werd Bram gerichter verhoord. Aanvankelijk vond het zelf allemaal niet zo spannend. Hij was tenslotte na zijn vorige arrestatie in het Nieuwe Suykerhofje ook vrijgekomen. Bram wist echter niet wat de SD inmiddels wél wist, namelijk dat zijn broer en mede CS-6 lid Sape Kuiper was gearresteerd. Hij had een aanslag gepleegd in Amsterdam. Daarbij werd een ‘foute’ tandarts gedood en zijn vrouw raakte zwaargewond.

Deze keer liep het niet met een sisser voor Bram af. Een week na zijn verhoor werd zijn voorarrest omgezet in verzekerde bewaring. Hij werd er toen van verdacht lid te zijn van CS-6 en in België te zijn geweest om contact te zoeken met het Belgische verzet.
Op 19-8-’43 werd Bram Kuiper in Brussel opgehaald en naar het Oranjehotel in Scheveningen overgebracht.

Van 28 augustus tot 12 oktober 1943 verbleef hij in het Scheveningse Oranjehotel in cel 407. Daarna werd hij verplaatst naar de gevangenis aan de Weteringschans (HvB1) in Amsterdam. Korte tijd later volgde zijn ‘strafproces’ in Amsterdam en onverbiddelijke ter dood veroordeling. Op 23-10-’43 werd Abraham Kornelis Kuiper in de duinen bij Overveen geëxecuteerd. Na de oorlog werd hij plechtig herbegraven op de Erebegraafplaats in Bloemendaal.