Robert Arthur Winkler

Ingezonden door Meinard Tydeman op 20-9-2024

Het verhaal over Robert Arthur Winkler is gebaseerd op twee interviews met Jan Steinfort die ‘toevallig’ in de aangrenzende cel in het Oranjehotel was ingesloten. Die twee interviews betreffen: Holocaust Memorial Museum interview van 1 februari 1991 (*), en een Wachttorengenootschap interview in Emmen op 21 juni 1995 (@). Jan verhaalde over de volgende gebeurtenissen:

In de cel waar Jan terechtkwam trof hij een katholieke jongeman uit Brabant aan die wegens zwarthandel was gearresteerd. Nadat Jan zich had voorgesteld vertelde de jongeman dat er in de aangrenzende cel ook ‘iemand van de Bijbel’ zat. Hij beloofde om ’s avonds, als de ganglopers vertrokken waren, contact te leggen met de naburige cel via een gaatje in de muur, onder de tafel. Groot was de verassing toen Jan vernam dat het Arthur Winkler betrof die toentertijd eindverantwoordelijke was voor het werk van de Getuigen in Nederland.

Arthur schreef op dat moment in opdracht van de SS een brochure over de leer van Jehovah’s Getuigen. Op basis van het Bijbelse beginsel dat een woord of getuigenis slechts formeel geldig is op basis van het getuigenis van minstens twee getuigen, had Arthur God gebeden of er op een of andere manier iemand van de Getuigen contact met hem zou kunnen opnemen om zijn script te lezen en te controleren. Zo gebeurde het - dankzij de Brabantse jongeman - dat Jan al de doorslagen van Arthurs’ verslag kon lezen en controleren (*).

Jan herinnerde zich hoe Arthur zo’n 10 á 12 doorslagen strak oprolde en door het gaatje stak. Arthur schreef bijvoorbeeld over de symboliek van de Bijbel, over het letterlijke- en het geestelijke Israël, de letterlijke- en de geestelijke priesterschap, de letterlijke- en de geestelijke tempel, over het voornemen van God, enz (@).

Ondanks dat het streng verboden was gebruikte Arthur zijn faciliteiten zoals een schrijfmachine, boeken en tijdschriften, om kleine briefjes met Bijbelteksten te verspreiden. Eén van de ganglopers betrapte een Joodse gevangene ermee toen hij zo’n briefje van Arthur snel in z’n kiebelton wilde weggooien. Het briefje werd onderschept, Arthur werd uit z’n cel gehaald en zó mishandeld dat z’n gebit werd stuk geslagen. Al z’n schrijfgerei werd weggehaald en Engelsmann kondigde aan dat Arthur die vrijdagochtend zou worden geëxecuteerd.

De donderdagavond ervoor hebben Jan en Arthur veel met elkaar gesproken en samen gebeden. Jan kreeg bij die gelegenheid nog wat geld van Arthur, een boodschap voor zijn vrouw en een bericht voor het Wachttorengenootschap.

De volgende morgen vroeg om 5.00 uur hoorde Jan de naburige celdeur open en dichtgaan. Arthur werd opgehaald. Die middag om 17.00 uur ging die deur van de naburige cel weer open en dicht. Jan vermoedde dat een nieuwe gevangene was binnengebracht en hij nam zich voor in de avond weer contact te maken met deze nieuwe gevangene.

Toen hij die avond het steentje onder de tafel voorzichtig verwijderde zag hij tot zijn verbazing weer Arthur Winkler, nog steeds met een kapot gebit en een gezwollen gezicht. Arthur had gewacht op de voltrekking van zijn executie toen er een bericht doorkwam dat het woonhuis van Engelsmann in Düsseldorf door een bombardement was getroffen waarna hij spoorslag vertrok. Zo kwam het dat Arthur’s executie op het laatste moment werd afgelast.