Jacob Lion Mendels

Jacob Lion Mendels was journalist. Hij was voor de oorlog secretaris van de Haagse afdeling van de Onafhankelijke Socialistische Partij. Tijdens de oorlog zat hij met zijn ouders ondergedoken bij Bastiaan Vierbergen in de Jan Hendrikstraat 5 in Den Haag. Het adres werd in een brief verraden door de V-Mann Peter Marsman, die omgang met de dochter van Vierbergen had. Er stond onder andere in 'Een huiszoeking ten huize van Vierbergen aan de Jan Hendrikstraat alhier, zal voor de politie van belang zijn en resultaat opleveren.' In een tweede brief schreef hij: 'Bij huiszoeking bij Vierbergen dient vooral gelet te worden op een zolderkamertje aan de voorzijde. Verzoek beleefd de dochter van Vierbergen ongemoeid te laten.' Hij meldde ook dat er wapens in de woning lagen. Er werd in februari 1943 een inval gedaan door de politiemannen Krom, Leemhuis en Viëtor. Er werden geen wapens gevonden, maar wel het Joodse gezin Mendels.

Bij de verhoren werd Jacob geprest om V-Mann voor de Sicherheitsdienst te worden onder dreigement dat hij en zijn ouders naar Auschwitz zouden worden gezonden en ze bij medewerking naar Theresienstadt gezonden zouden worden. Jacob ging op de chantage in en werd V-Mann voor de Duitse topspion Traugott Protze, die al voor de oorlog met toestemming van de politie spioneerde en daarbij contact had met de legerofficier Hamer, die tijdens de oorlog hoofdcommissaris van Den Haag werd. Jacob kreeg een vals persoonsbewijs ten name van Breukelaer. Via de pater Ten Berge in Den Haag, die een goede verzetsman was, werd contact gelegd met een pater in Nijmegen. Deze laatste pater speelde een belangrijke rol in een pilotenlijn waarlangs bemanningsleden van neergestorte vliegtuigen via Spanje naar Engeland terug werden geleid (piloten waren vanwege de lange en kostbare opleiding van groot belang voor de oorlogsvoering). De infiltratie in de pilotenlijn werd begeleid door de SS'er Abraham van Dijk, die voorde oorlog bij de Haagse Politie Inlichtingendienst werkte om communisten te bespioneren. Langs de pilotenlijn werden Duitse spionnen naar Engeland geleid, waarbij een zekere Bonn die al voord e oorlog bij de Politie Inlichtingendienst bekend was als Duits spion in Nederland. Enkele politiemannen reisden ook langs de pilotenlijn tot de Pyreneeën om zo zicht te krijgen op hoe Nederlanders naar Engeland trachtten te vluchten

Vervolgens werd er contact gelegd met de pater Bernardus Vroom in Amsterdam. Vroom was lid van de gewelddadige verzetsgroep CS6. Vroom werkte waarbij samen met zijn parochiaan Petrus (Pam) Pooters, die een zeer belangrijk belangrijk persoon in het communistisch verzet was. Mendels gaf belangrijke informatie door, maar kreeg na verloop van tijd berouw en ging bijdragen aan het communistische verzet, zoals het verspreiden van De Waarheid. De Haagse Sicherheitsdienst kreeg het in de gaten en sloeg toe met het speciale Sonderkommando Munt, waar een aantal Haagse Sicherheitsdienstmannen zoals Otto Lange deel van uitmaakten. Pooters werd gearresteerd en spoedig werden meer leden van de groep CS6 gearresteerd.

Het gezin Mendels werd in Auschwitz vermoord (de ouders al toen Mendels nog voor Protze werkte). De V-Mann Peter Marsman werd op eerste Pinkersterdag 1944 door de verzetsgroep Karel doodgeschoten, nadat hij de groep God en de Koning in da val had laten lopen. De SS'er Abraham van Dijk werd na de oorlog adjudant van koningin Wilhelmina en kreeg vervolgens een functie binnen de Binnenlandse Veiligheidsdienst.