Jan Ludwig

Portret (136)

Naam: Jan Ludwig

Geboren op 17 november 1918 te Smilde

Beroep: boekhouder

Woonplaats: Smilde

Gearresteerd op 14 september 1942

Straf: weggevoerd zonder proces

Overleden 4 of 30 maart 1945 in buitenkamp Melk

Jan Ludwig is geboren in Smilde. Zijn vader heeft een kledingbedrijf, al generaties lang een familiebedrijf. Jan is het zesde kind in het gezin. Hij gaat naar de mulo. Die doorloopt hij wat moeilijk, vooral wiskunde is een struikelblok voor hem. Zijn liefde gaat uit naar sport. Toch haalt hij zijn diploma en gaat naar de kweekschool in Breda. Hij woont dan in bij zijn broer in Ginneken. Als die kweekschool wordt gesloten – het is in de crisistijd – gaat hij naar de kweekschool in Doetinchem. Zijn slagen daar hangt af van zijn laatste examenvak, gymnastiek. Daar haalt hij een hoog cijfer voor en jij slaagt dus.

Ludwig gaat in dienst bij het regiment infanterie en wordt daar onderofficier. In mei 1940 ligt hij in Sassenheim met het 1e bataljon van het 1e regiment infanterie. Na de capitulatie en een korte krijgsgevangenschap wordt Jan boekhouder van het kledingbedrijf in Smilde. Al vroeg in de bezettingstijd wordt hij lid van de OD onder kapitein Van Haarst, de GC van Drenthe, in een groep met zeven andere Smildegers. Na de arrestatie van Van Haarst in april 1941 gaan zij door. Ze helpen Joden met onderduiken, verspreiden Vrij Nederland, verbergen wapens, verzamelen inlichtingen en plegen sabotageacties. Zo steken ze voor Duitsland bestemde spoorwagons met stro in brand en strooien ze in zand in de assen van wagons, zodat die vastlopen. Jan is ook betrokken bij het in brand steken van duizenden legeruniformen in het kledingbedrijf van zijn vader, om te voorkomen dat die in handen van de bezetter komen.

Ludwig wordt op 14 september 1942 gearresteerd, waarschijnlijk door verraad, en via het Huis van Bewaring in Assen en kamp Erika in Ommen naar het Oranjehotel in Scheveningen gebracht. Daar krijgt hij enkele keren bezoek van zijn vrouw Annie Zwaanstra, met wie hij eerder dat jaar is getrouwd, en hun pasgeboren dochtertje Hanneke. Als hij daar weg is – zomer 1943 - vertelt zijn Sachbearbeiter Hadler dat hij naar Amersfoort is gebracht. De SD weet of vermoedt dat hij contact heeft gehad met Van Haarst, met Boiten en Boverhuis - de OD-top in Assen – en met Velo Bierman, die met Chr. van den Berg betrokken is bij een wapendropping in Hooghalen - dicht bij Smilde en Assen - eind februari 1942. Jan Ludwig staat niet terecht in het 2e OD-proces, maar wordt wel samen met de niet gefusilleerde mannen van dat proces als Nacht und Nebel-gevangene afgevoerd naar Natzweiler. Na de bevrijding probeert zijn broer J.B. Ludwig uit te zoeken wat er verder met hem gebeurd is. Hij komt dan o.a. terecht bij Henk Bastiaans in Den Haag, die vanuit Natzweiler vrijwel hetzelfde traject als Jan Ludwig heeft gehad. Via Dachau en Mauthausen zijn zij in november 1944 in Melk beland, een buitenkamp van Mauthausen, ten westen van Wenen aan de Donau. Ze overleven de helse winter daar, maar Jan overlijdt op Goede Vrijdag in maart 1945 aan hoge koorts, hongeroedeem en longontsteking. Zijn laatste woorden aan Bastiaans zijn: “Vandaag is onze Heiland ook gestorven, aan hem vertrouw ik mij toe.”