Jacobus Hubertus Schreurs

Ingezonden door
Edward Seerden,
Heel, 11 augustus 2023.

Pater Jacques Schreurs M.S.C.; priester, dichter en schrijver.

1. Leven, werk en nalatenschap
Jacques Schreurs, geboren op 9 februari 1893 in Sittard, groeide op in Panheel (gemeente Heel). In de Mariakapel aldaar staat een buste van hem. Ook is daar een straat naar hem vernoemd. Als misdienaar groeide zijn interesse om priester en missionaris te worden. Toen hij 14 jaar was, startte hij zijn opleiding in Tilburg aan het seminarie van de Missionarissen van het Heilig Hart van Jezus (Missionarii Sacratissimi Cordis Iesu; afgekort: M.S.C.). In 1919 wordt hij tot priester gewijd.
In 1923 wordt hij tot kapelaan in Sittard-Overhoven benoemd, waar hij er in slaagt om, door het organiseren van diverse evenementen en voorstellingen, de gelden bij elkaar te krijgen voor de bouw van een nieuwe parochiekerk. Deze Heilig Hartkerk werd in 1934 voltooid, waardoor hij weer meer tijd voor zijn literaire werk kreeg.

Zijn bekendste werk is de trilogie ‘Kroniek eener parochie’, een romanserie die hij heeft geschreven in de periode 1941-1948 en die gebaseerd is op zijn eigen ervaringen als kapelaan in Sittard-Overhoven tijdens de opkomst van de steenkolenmijnen en -industrie in Zuid-Limburg. Eind zeventiger jaren in de vorige eeuw is deze roman verfilmd in de TV-serie ‘Dagboek van een Herdershond’. Op deze serie is een gelijknamige musical gebaseerd die in 2022 in Maastricht veel publiek trok.

Na de oorlog heeft hij nog vele werken geschreven waaronder een hoorspel voor de KRO met de titel ‘Het Verzet’. Hij is ereburger van het Italiaanse plaatsje Poggibonsi, waar hij vaak op vakantie ging en enkele biografieën over bekende Heiligen schreef. In 1958 kreeg hij de Culturele Prijs van de Provincie Limburg.

Jacques Schreurs is op 31 januari 1966 overleden te Weert en begraven op het kloosterkerkhof in Stein.

2. Oorlogsperiode
Naast zijn parochiewerk in Sittard-Overhoven voor onder andere de mijnwerkers, zorgde hij tijdens de oorlogsjaren ook voor de Joodse medemensen, onderduikers en vluchtelingen. Hierdoor kwam hij tijdens zijn verblijf in een klooster in Meterik met het verzetswerk in aanraking. Mede door een Duitse infiltrant binnen deze groep werden een aantal leden, waaronder Jacques Schreurs, op 19 augustus 1943 door de Sicherheitspolizei gearresteerd. Na een kort verblijf in respectievelijk de gevangenissen van Maastricht en Haaren, verhuisde Jacques Schreurs op 6 november 1943 naar het ‘Oranjehotel’ in Scheveningen waar hij ter dood werd veroordeeld. De meeste gedichten uit zijn bundel ‘Eiland der eenzamen’ heeft hij hier geschreven. Vrij onverwacht werd hij op 11 februari 1944 vrijgelaten. Achteraf bleek dat hij dit te danken had aan iemand van de Duitse inlichtingendienst die hij al jaren voor de oorlog had leren kennen. Bij het verlaten van het Oranjehotel had hij alleen een rolletje closetpapier bij zich waarop hij met een spijker de gevangenisgedichten had gekrast. Het bekendste gedicht uit die bundel is ‘De cel’ waarin hij aangeeft dat cel 738 in het Oranjehotel zijn zesde cel was.

Behalve romans, dichtbundels, biografieën, reisverslagen en bijdragen voor diverse media heeft hij ook meerdere filmscenario’s en toneelstukken geschreven waarvan de teksten voor de Passiespelen in Tegelen het meest bekend zijn. De inmiddels bewerkte versie van Jacques Schreurs wordt nog iedere 5 jaar, sinds 1940, in het openluchttheater in Tegelen opgevoerd. Een van de voorstellingen in 1946 werd bezocht door koningin Wilhelmina. Aanleiding hiervoor was de diepe indruk die Jacques Schreurs op haar had gemaakt met zijn dichtbundel ‘Eiland der eenzamen’ waarin hij zijn oorlogservaringen en verblijf in de gevangenissen had vastgelegd. Het eerste exemplaar van deze dichtbundel heeft hij na de oorlog persoonlijk aan de koningin overhandigd. (In het voorwoord van deze bundel staat: ‘In diepen eerbied en trouwe aanhankelijkheid draagt de schrijver van ‘Eiland der eenzamen’ dezen bundel gedichten op aan U, Majesteit, Koningin en Moeder van het uit bloed en tranen herboren Vaderland).