Hermanus Gerardus Schram

Fusillade bij ’t Haantje in Rijswijk, 7 oktober 1944

Bij het begin van operatie Market Garden, het offensief van de geallieerden in september 1944, riep de regering in Londen het verzet op om het verkeer per spoor voor de Duitsers moeilijk te maken. Dit resulteerde in een spoorstaking waar 30.000 mensen aan deelnamen en die tot mei 1945 duurde (zie https://nl.wikipedia.org/wiki/Spoorwegstaking_van_1944). De oproep leidde ook tot sabotageacties aan het spoor. Op de grens van de gemeenten Rijswijk en Delft, bij ’t Haantje, werd de spoorbrug op 25 september vernield. Na een spoedreparatie volgde op 6 oktober een tweede vernieling. Daarop planden de Duitsers een represaille, waarvoor zij een lijst van twaalf terdoodveroordeelden opstelden. Op het laatste moment verwijderde Kriminal-Kommissar J.H.L. Munt twee mensen van deze lijst. Tien verzetsmensen die in het Oranjehotel gevangen zaten werden op zaterdag 7 oktober 1944 in twee vrachtwagens naar de spoorwegovergang in ’t Haantje in Rijswijk gebracht. Zij waren op dezelfde dag door een Polizeistandgericht ter dood veroordeeld. Aan het einde van de middag werden zij doodgeschoten. Enkele omwonenden waren getuige.

De tien mannen waren
Petrus J. Bogaard
Frans Britzel
W. Roland H. van Golberdinge
Christiaan D. van 't Hoff
Roelof F. Koopmans
Hermanus G. Schram
Hendrik Stavast
Pieter Stavast
Klaas de Vries
Jacobus A.A.M. de Waal

Hoewel de Duitsers instructie hadden gegeven om de lichamen anoniem in een massagraf te begraven zijn de lichamen toch individueel begraven, op initiatief van de Rijswijkse politie. Momenteel liggen deze mensen begraven in vier graven op de begraafplaats Oud-Rijswijk, behalve H.G. Schram, die overgebracht is naar Vianen. Hun namen worden vermeld op een oorlogsmonument op de begraafplaats en op een monument bij de spoorweg in ’t Haantje, waar de gemeente Rijswijk ieder jaar op 7 oktober een herdenkingsplechtigheid houdt. In de Doodenboeken bevinden zich pagina’s voor Frans Britzel, Hendrik Stavast en Klaas de Vries.

Zie ook https://www.historischeverenigingrijswijk.nl/artikelen.php?urlkey=september-2012-herdenking-slachtoffers-t-haantje-in-ere-hersteld-115.