Max Henning

Bron: verslag over Max Henning, artikel uit 'de Wachttoren' van 1 juni 1996, blz 20-24

Max werd geboren in 1909 en kwam 8 dagen na zijn geboorte onder de hoede van liefdevolle pleegouders te staan. Toen in 1918 zijn pleegzusje plotseling stierf en de Bijbelonderzoekers (Jehovah’s Getuigen van toen) aan de deur kwamen, aanvaardden zijn pleegouders hun Bijbelse boodschap.

Max werd loodgieter om zijn brood te verdienen maar begon samen met zijn vriend Werner Flatten op 5 mei 1933 met onbetaald evangelisatiewerk. Vanuit zijn woonplaats Berlijn fietste hij met Werner zo’n 100 kilometer naar een stadje om daar 2 weken te prediken vooraleer weer naar huis te keren.

Max en Werner gaven zich in december 1933 op om in het buitenland als evangelist te dienen en werden aan het voormalig Joegoslavië toegewezen maar nog voor ze daar naartoe vertrokken, werd dat veranderd in Utrecht, Nederland. Na een paar maanden kwamen Max en Werner terecht in een zendelingenhuis in Leersum.

In mei 1940 vielen de Duitsers Nederland binnen en moesten Jehovah’s Getuigen hun activiteiten ondergronds voortzetten. Max werd gevraagd op het geheime bijkantoor in Amsterdam te komen werken. Hij ging Wachttorenlectuur aan plaatselijke gemeenten van Jehovah’s Getuigen bezorgen, iets dat gewoonlijk door koeriers werd gedaan. Omdat de Gestapo altijd op zoek was naar jonge mannen om in Duitsland dwangarbeid te verrichten, werden voor dit koerierswerk veelal vrouwelijke Getuigen gebruikt.

Eén van die koeriersters was Wilhelmina (Nonnie) Bakker. Max bracht haar per tram van Den Haag naar Arthur Winkler in Amsterdam. Hij had zich vermomd als een Nederlandse broer maar Nonnie kon slechts met moeite haar lachen inhouden want Max zag er met zijn klompen en al, allesbehalve onopvallend uit.

Op 21 oktober 1941 werd de opslagplaats voor papier die de Getuigen voor hun drukwerk gebruikten, verraden. Bij de inval van de Gestapo werden Arthur Winkler en Nonnie Bakker gearresteerd. Toen zij aan de gevangenis werden overgeleverd, hoorden zij dat 2 Gestapoagenten vertelden hoe zij ‘een klein mannetje met donker haar’ hadden achtervolgd door de drukke straten, maar uit het oog hadden verloren.

Ze bedoelden blijkbaar Max en het lukte Winkler om de Getuigen buiten de gevangenis daarover in te lichten. Max werd uit veiligheidsoverwegingen direct overgeplaatst naar Den Haag, waar hij Nonnie weer ontmoette die intussen uit de gevangenis was vrijgelaten. Toen de gemeentedienaar (presiderende ouderling) van Rotterdam werd gearresteerd, werd Max daarheen gestuurd om zijn plaats in te nemen. Later gebeurde hetzelfde met Max in verband met de arrestatie van de gemeentedienaar van Gouda.

Op 29 maart 1943 werd Max gearresteerd door de Gestapo terwijl hij juist bezig was een voorraad Bijbelse lectuur te controleren. Behalve de Bijbelse lectuur die op een tafel werd uitgestald, lag er ook een lijst met namen van Getuigen tussen, zij het in geheimschrift. Max bad snel tot God om een manier te vinden hoe hij deze geloofsgenoten kon beschermen. Hij kon ongezien de lijst in zijn handpalm verfrommelen en iets later versnipperen en in het toilet doorspoelen.

Max werd naar de gevangenis in Rotterdam gebracht waar hij alle tijd had om een Bijbel en de boeken ‘Redding’ en ‘Kinderen’ te bestuderen. Na 6 maanden werd hij zo ziek dat hij naar het ziekenhuis moest. Toen Max weer beter was werd hij overgebracht naar de gevangenis in Den Haag (Scheveningen). Voordat hij in Rotterdam wegging verborg hij zijn lectuur onder zijn matras. Hij was blij te horen dat een andere Getuige genaamd Pieter Broertjes, in zijn cel was ingesloten en zijn lectuur had gevonden.

In de cel waar Max werd ondergebracht, ontmoette hij Leendert van der Tas, een rechtenstudent die daar vanwege verzetswerk gevangen was gezet. Leendert had nog nooit van Jehovah’s Getuigen gehoord en nu had Max de gelegenheid om uitvoerig met hem over Bijbelse zaken te praten. Leendert had een gereformeerde achtergrond en was goed thuis in de Bijbel. Hij maakte Max soms midden in de nacht wakker om vragen te stellen.

Leendert bewonderde de Getuigen omdat hij wist dat de Getuigen vrijgelaten zouden worden als zij alleen maar een document zouden ondertekenen waarmee zij hun geloof zouden verloochenen. Na de bevrijding werkte Leendert bij de Perszuivering en hielp hij de Getuigen bij het verkrijgen van vergunningen voor hun drukwerk. Bovendien voerde hij toen als advocaat tientallen rechtszaken voor de Getuigen ten behoeve van godsdienstvrijheid en gewetensbezwaren ten aanzien van militaire dienst.

Op 29 april 1944 werd Max op de trein naar Duitsland gezet voor een martelende reis van 18 dagen. Op 18 mei gingen de poorten van Buchenwald achter hem dicht. Voordat de geallieerden een jaar later het kamp bevrijdden, had Max een onbeschrijfelijk gruwelijk leven. Hij zag duizenden gevangenen voor zijn ogen sterven en moest aan de riolering werken omdat hij weigerde te werken ten behoeve van oorlogsmaterieel in een nabijgelegen fabriek.

Toen die fabriek werd gebombardeerd zochten velen dekking in de barakken terwijl anderen het bos in renden. Verdwaalde bommen troffen de barakken en brandbommen zetten het bos in brand. Max had een veilige schuilplaats gevonden maar velen werden levend verbrand. Een afschuwelijk tafereel! Toen de brand minder hevig werd, liep Max terug naar het kamp langs talloze dode lichamen.