Abraham Naeije

Abraham (Bram) Naeije werd op 2 november 1908 geboren in Axel, als zesde kind van Jan Naeije en Catharina Willemsen. Na de kweekschool in Middelburg te hebben doorlopen werd hij in 1931 onderwijzer aan de gereformeerde school in De Lier. Al in 1941 werd Bram actief in het verzet. Hij werd commandant van de OD en eerste commandant van de BS in De Lier. Op 29 november 1944 zorgde hij er tezamen met KP-kameraden en ambtenaren voor dat het bevolkingsregister uit het gemeentehuis werd gehaald. De Duitsers zagen hem als verdachte. Bij verhoor lieten Bram en zijn vrouw Dien niets los. Niettemin besloot Bram een tijdje onder de radar te blijven en dook onder in Maasland. In januari 1945 werd Bram adjudant van de BS-districtscommandanten Piet Doelman en (oom Dirk) Klapwijk. Vanuit de onderduik zette hij zijn verzetswerk voort. In de avond van 23 april 1945 werden Doelman en Bram gearresteerd. Bram werd herkend als een van de verdachten van de overval op het Liers gemeentehuis eind november 1944. Hij hield vol dat hij Willemsen was, zoals op zijn persoonsbewijs stond. Een van de landwachters dreigde hem te confronteren met de leerlingen van zijn school en hen dan te vragen of zij deze meester kenden. Dat wilde Bram voorkomen en hij gaf toe de gezochte onderwijzer te zijn. Bram en Doelman werden afgevoerd naar de Feldgendarmerie aan de Dijkweg in Naaldwijk. Vanuit Naaldwijk ging het nog in de avond van 23 april naar een bunker in het Staalduinse Bos voor verder verhoor. Een dag later wachtte hen een ontvangst in de gevangenis aan de Noordsingel en de residentie van de SD aan het Haagsche Veer in Rotterdam.
De verzetskompanen van de BS deden verscheidene vergeefse inspanningen om Doelman en Bram te bevrijden, onder meer door onderhandelingen; triest resultaat: nog meer arrestaties en zelfs een dodelijk getroffen slachtoffer.
Op 6 mei 1945 brachten de Duitsers Doelman, Bram en nog tien arrestanten onder zwaar geleide dwars door de feestvierende massa naar het Oranjehotel in Scheveningen. In die gevangenis zouden de arrestanten, zo was hun beloofd, hun spullen terugkrijgen en worden vrijgelaten. Daar aangekomen werden zij echter aangemerkt als gijzelaars en weer opgesloten. Executie op 7 mei was een reëel gevaar.
Zodra bekend was dat oom Piet en Bram in Scheveningen gevangen zaten, besloten enkele leden van de LKP Vlaardingen/Westland met drie Amerikaanse piloten die met hulp van de groep van Doelman in Maasland waren ondergedoken, een bevrijdingspoging te wagen. Een toevallig voorbijkomende jeep met enkele Amerikanen en een arts van het Rode Kruis sloot zich aan, alleszins bereid om te helpen bij deze actie. Bij de gevangenis aangekomen ontkenden de aanwezige SD- en SS-ers de aanwezigheid van gevangenen. Met de nodige bluf werkten de BS-ers zich naar binnen en wisten vele gevangenen op 7 mei te bevrijden. Onder hen Bram en andere Westlanders. Na bezoek aan het hoofdkwartier van de BS werden de mannen feestelijk ingehaald in Naaldwijk, Vlaardingen, De Lier en andere plaatsen.
Bronnen:
Nationaal Archief: archieven van OD en BS; CABR; Ministerie van Defensie Bureau Onderscheidingen 1940-1986
Regionale krant De Westlander
Literatuur over verzet in het Westland