Evert Jan Dost

Evert werd op 13 december 1916 geboren in Veendam. Hij was één van de voltijdpredikers die in Nederland deelnam aan de ondergrondse activiteiten van Jehovah’s Getuigen tijdens de bezettingsjaren. Zo nodig maakte hij dan gebruik van wisselende onderduikadressen en een wisselend predikingsgebied. 

Evert werd op een - voor hem slechte - dag in oktober 1940 wakker gemaakt door twee Gestapo agenten die hem van z’n bed lichtten en arresteerden. Hij moest zich aankleden en meteen meekomen. Dit vond plaats in de provincie Groningen. Enige tijd later werden alle gearresteerde Getuigen uit de noordelijke provincies op transport gesteld en naar de gevangenis in Scheveningen gebracht om ondervraagd te worden, waar hij op 11 november arriveerde. 

Op 7 december 1940 werd Evert echter al weer vrij gelaten, maar op 15 maart 1942 werd Evert een tweede keer gearresteerd, nu in Haarlem, samen met zijn verloofde Ans Bronsema. Beide werden gevangen gezet en gedeporteerd naar Duitse concentratiekampen. Ans werd overgebracht naar Ravensbrück, waar ze kampnummer 13062 kreeg, en Evert werd via doorgangskamp Amersfoort - waar hij kampnummer 181738 kreeg - gedeporteerd naar het concentratiekamp Neuengamme in Noord Duitsland.

Toen het einde van de nazi heerschappij naderde moest Neuengamme haastig worden ontruimd en werden alle gevangenen geëvacueerd in de richting van de Lübecker bocht. Het lag in de bedoeling van de kampleiding om zoveel mogelijk gevangenen op de gereed liggende schepen Thielbeck, Athen en Cap Arcona te laden, en de gevangenen dan op volle zee te torpederen, om zoveel mogelijk bewijs van hun beestachtige methoden te verdonkeremanen. 

In de chaotische toestanden die daarop volgden werd Evert meermaals op een gruwelijke manier geconfronteerd met de verschrikkingen van de dood, maar hij is nooit op de Thielbeck terecht gekomen en is zo ternauwernood aan een zeemansgraf ontsnapt. Evert dacht hierna dat hij nu wel elke andere verschrikking aankon, maar het bleek dat hij al bij het zien van een dode hond totaal van streek raakte.

Evert en Ans zijn nog wel met elkaar getrouwd maar besloten vanwege hun oorlogservaringen geen kinderen op de wereld te zetten …