Johan Alexander Gradener

Zoon van Karel August Gradener (25 juni 1895 Rotterdam) en Christina Johanna Bijleveld (6 juli 1895 Vlissingen).
Getrouwd op 8 februari 1939 te Rotterdam met Johanna Gezina de Kleijn (16 september 1909 Rotterdam)
Kantoorbediende
Nederlands Hervormd
Woonde in de Vijverhofstraat 131 B te Rotterdam
Gearresteerd op 22 februari 1942 door Sicherheitsman Otto Lange en Inlichtingendienstman Veefkind ten gevolge van de gruwelijke martelmoord op Herman Holstege waaraan Johannes Hubertus Veefkind van de Haagse Politie Inlichtingendienst medeplichtig was en daarmee een gevolg van de opdracht van burgemeester De Monchy van mei 1940 om de CPN opnieuw te laten infiltreren door Johannes Hubertus van Soolingen.
Tot 29 oktober 1942 zat hij gevangen in Kamp Amersfoort.
Op 30 oktober 1942 is hij getransporteerd vanuit Amersfoort naar Neuengamme.
Hij is overleden op 14 januari 1943 in Neuengamme (Volgens door Duitsers meestal valse opgave: Versagen von Herz und bie Magen und Kreislauf und Darmkatarrh).
De ministers van Justitie Goseling (Katholiek) en Gerbrandy (Antirevolutionair) zijn medeverantwoordelijk voor de moord, omdat ze opdracht hebben gegeven dat de Politie Inlichtingendiensten tijdens de bezetting voor de bezetter moesten blijven door werken; burgemeester De Monchy (Liberaal) is medeverantwoordelijk omdat hij op 15 mei 1940 opdracht aan de Haagse Politie Inlichtingendienst gaf om voor de bezetter communisten te blijven opsporen; het latere hoofd van de Binnenlandse Veiligheidsdienst is medeverantwoordelijk omdat hij in nauwe samenwerking met de Sicherheitsdienst leiding gaf aan de opsporing van communisten.
Medio juni 1945 werd Gestapo-agent en massamoordenaar Johan Gottlieb Crabbendam aangesteld om een nieuwe jacht op communisten te beginnen; later zou de functie omgezet worden in hoofd van de Binnenlandse Veiligheidsdienst. In 1940-41 had hij leiding gegeven aan het opsporen van communisten voor de Gestapo, wat 100 communisten het leven heeft gekost. Verder gaf hij leiding bij het arresteren van de Stijkel-groep (70 doden) en een Geus (een dode). In november 1945 zond hij aan alle burgemeesters van Nederland een lijst toe met namen van ongeveer 450 communisten die hij niet kon traceren; een deel van de lijst met 115 namen is bewaard gebleven. De meesten op de lijst waren vermoord, waarbij een aantal door toedoen van Crabbendam. De anderen hadden langdurig in concentratiekampen gezeten. De bedoeling was een lijst van nog 8000 in leven zijnde communisten op te stellen om ze bij gelegenheid te arresteren en mogelijk alsnog te vermoorden. De huidige inlichtingendienst AIVD is heden ten dage nog steeds trots op massamoordenaar Crabbendam. Gradener stond ook op deze lijst: hij is vermoord door toedoen van Crabbendam.

Informatie uit:
rudi-harthoorn.nl
stadsarchief.rotterdam.nl
oorlogsbronnen.nl