Andrijs van der Meulen

Geschreven door kleindochter Anneke van der Meulen
Kappie Marie - een held uit de ondergrondse beweging. Op het moment dat de oorlog uitbreekt is Andrijs al elf jaar werkzaam in Zwaagwesteinde. De eerste twee oorlogsjaren is hij nog niet betrokken bij het verzet, maar de eerste kleine verzetsdaden zijn er wel. Zwaagwesteinde is niet de gemakkelijkste standplaats in de oorlog. De NSB heeft er nogal wat aanhang. Op 20 januari 1941 wordt de Inspectie der Prijsbeheersing opgericht. Andrijs wordt gedetacheerd bij deze prijsbeheersing. Hij kiest hier bewust voor, want dan kan hij zich met legitieme reden in een groter gebied verplaatsen. Als de arbeidsinzet, die eerst op vrijwillige basis is, wordt geïntroduceerd, geeft hij de jongeren die ervoor in aanmerking komen het advies dat niet te doen. Hij laat het niet alleen bij het advies, hij laat ze onderduiken. Het komt nu goed uit dat hij zo mobiel is want hij kan op zijn motor tot in de wijde omtrek plaatsen zoeken om de jongens een goede onderduikplek te bezorgen. Ook de distributie van illegale kranten komt op zijn pad. Hij zorgt ervoor dat de krantjes hun weg vinden naar de mensen, zodat ze beter geïnformeerd worden over de oorlogsomstandigheden. Het verzet wordt steeds beter georganiseerd. Hij wordt lid van de Ordedienst., een belangrijke illegale organisatie. Tijdens de oorlog gaan leden van deze groep aan gewapend verzet doen. Hij heeft affiniteit met de Groningse KP. Zij zetten met anderen een kraak in Langweer. Een deel van de hier buitgemaakte inlegvellen komt bij hem terecht. Hij raakt betrokken bij de hulp aan vliegeniers. Regelmatig raken deze gewond. Op het helpen en verstoppen van geallieerde militairen staan strenge straffen. Helpers worden ter dood veroordeeld, belanden in de gevangenis of worden naar een concentratiekamp gebracht. Toch zijn er moedige mensen die proberen de vliegeniers op te vangen en verder te helpen. Hij was een van hen. Velen zijn op zijn pad gekomen. In verzetskringen is bekend dat hij weet hoe ze weg kunnen komen. Het zijn dus ook niet meer alleen vliegeniers uit de omgeving die hij helpt. Ondanks alle voorzorgsmaatregelen gaat het helaas toch mis. Er speelt verraad. In zijn netwerk worden steeds meer mensen gearresteerd en uiteindelijk wordt het de Duitsers ook duidelijk wie “Kappie Marie “ is: de politieagent Van der Meulen. Op 13 maart 1944 zit hij in een vergadering in het gebouw van de Prijsbeheersing in Leeuwarden als er een arrestatieteam binnenvalt. Als ze vragen wie Van der Meulen is, geeft hij een bevestigend antwoord. Hij belandt op 15 maart in de gevangenis in Scheveningen in cel 693. Ondertussen worden er vanuit het verzet en vanuit zijn werk pogingen gedaan om hem vrij te krijgen, maar dat blijkt onmogelijk. Dan gaat het zo verder: 2 juni 1944 – overgebracht naar Amersfoort. 22 juni 1944 – overgebracht naar de krijgsweermacht gevangenis te Utrecht. 30 juni 1944 – voor krijgsgerecht te Utrecht. Verdacht van begunstiging van de vijand. 3 juli 1944 – veroordeeld tot de doodstraf. 4 juli 1944 – uitspraak gerechtshof – doodstraf. 29 juli 1944 – vertrokken uit Utrecht naar gevangenis Anrath bij Kreveld. 4 sept. 1944 – vertrokken uit Anrath naar Luttringshausen. Zondag 15 april 1945 – op bevel van Excellenz Himmler zou hij die dag om 12.00 uur worden gedood. Die dag om 10.30 werd hij bevrijdt door de Amerikanen. Samen met anderen. 15 mei 1945 – weer thuis bij zijn vrouw en kinderen. Bij zijn thuiskomst wordt hij door het hele dorp opgewacht. Deze blijk van waardering is niet de enige eer die hem wordt toebedeeld. Van de Koning van Engeland krijgt hij “ The Kings Medal for Courage:. De Verenigde Staten geven hem op 21 november 1946, een Medal of Freedom. Een financiële vergoeding wijst hij af. Uit Nederlandse handen ontvangt hij een Koninklijke Onderscheiding in goud. De Here is goed, een sterkte ten dage van benauwdheid: Hij kent hen die bij Hem schuilen Was hem een grote troost tijdens en na zijn ter dood veroordeling.