Bouwe Smid

Zoon van Berend Smid (3 juni 1858 Foxhol - 6 juli 1934 De Bilt) en Tjitske Feitse Spoelstra (3 januari 1956 Leeuwarden - 3 december 1948 Menaldumadeel).
Getrouwd op 10 mei 1921 te Den Haag met Klasina Lerk (6 juli 1897 Leeuwarden).
Notaris te Dronrijp. Reserve majoor der infanterie.
In de meidagen van 1940 commandant van het 1e bataljon van het 32e regiment infanterie, dat de stelling Wons
(Afsluitdijk) verdedigde.
Opgepakt op 29 augustus 1942. Van 1 september 1942 tot 6 november 1942 heeft Bouwe in Het Oranjehotel
gevangen gezeten.
Tot 25 oktober 1943 zat Bouwe gevangen in Kamp Amersfoort. Bouwe heeft ook in Kamp Vught gevangen gezeten.
Gedeporteerd naar Natzweiler en Dachau, aldaar bevrijd.

Informatie uit:
wiardibeckman.com
oorlogsbronnen.nl
openarch.nl

Portret
Naam: Bouwe Smid
Geboren op 5 augustus 1891 te Ambt Almelo
Beroep: notaris
Woonplaats: Dronrijp (Fr.)
Gearresteerd op 29 augustus 1942
Straf: abgetrennt
IM 314 OD lijst: J; nr. Anklage 2e OD-proces: 73
Overleden: 1948 te Leeuwarden

Bouwe Smid is notaris in Dronrijp, een Fries dorp tussen Franeker en Leeuwarden. Hij is gehuwd met Klasina Lerk en is reservemajoor bij de infanterie. Bij het uitbreken van de oorlog verdedigt hij als commandant van 1e bataljon van het 33e regiment infanterie de Wonsstelling. Die is gelegen tussen Zurich in het noorden en Makkum in het zuiden en is bedoeld ter bescherming van de Afsluitdijk. Deze stelling wordt achteraf wel de slechtste van Nederland genoemd. Het Duitse leger heeft in de meidagen weinig moeite om de stelling in te nemen. Bij de gevechten komen 18 Nederlandse militairen om het leven.

In Friesland ontstaan spontaan kort na de capitulatie verzetshaarden. In september 1940 horen zij de naam Ordedienst voor het eerst. Smid krijgt dan contact met een zekere heer Ubbens uit Groningen. Hij begint dan samen met een aantal andere militairen, naar aanleiding van een onderhoud met een kapitein uit Groningen, op 1 april 1941 met de organisatie van de OD in Friesland. Hij heeft een gesprek met luitenant-kolonel Versteegh in Zwolle en onderhoudt verder contact met hem en het AHK OD via de koeriers De Jonge Melly en Dudok van Heel. Smid verdeelt Friesland in vier districten en gaat mensen daarvoor werven. Hij heeft een lijst met namen van officieren in Friesland. Het vinden van de mensen geeft geen problemen, maar alles gaat heel langzaam. Smid is ook bezig een zender aan te schaffen en zelf te leren zenden. In het noorden van het land is inmiddels Gerrit Reeskamp aangekomen en actief geworden. Deze verzetsman uit ’t Gooi is naar Friesland gevlucht en is bezig daar verzetscellen op te zetten. Burgemeester van Wymbritseradeel – tevens OD’er - Van Haersma Buma brengt Reeskamp in contact met Smid en deze is bereid om Reeskamp te helpen met het verder ontwikkelen van het verzet en zijn contacten in Friesland daarvoor in te zetten.
Na de executie in mei 1942 van een grote groep OD-leden die terecht stonden in het 1e OD-proces, krijgt Smid bedenkingen tegen zijn verdere OD-werkzaamheden. Hij vraagt zich af of de risico’s en de consequenties van de verzetsactiviteiten niet te groot worden, of het deze offers wel waard is. Hij gaat echter toch nog door, ondanks deze twijfel en de nieuwe grote arrestatiegolf binnen de OD in het voorjaar en de zomer van dat jaar. Kort na de arrestatie van OD-commandant Roëll en een andere OD-topman, Vervooren, wordt ook Bouwe Smid opgepakt, eind augustus 1942. Dit gebeurt in diezelfde week ook met een aantal andere gewestelijke commandanten o.a. Jansen, GC van de Veluwe. Bouwe Smid volgt eenzelfde traject als veel anderen van de OD-groep: het Oranjehotel in Scheveningen, Kamp Amersfoort en Kamp Vught. Hij staat terecht in het 2e OD-proces in het voormalige grootseminarie te Haaren. Vervolgens gaat hij via Amersfoort als Nacht und Nebel-gevangene op transport naar Kamp Natzweiler en in september 1944 naar Kamp Dachau. Hij keert na de bevrijding van Dachau terug naar Friesland. Daar overlijdt hij al drie jaar na de bevrijding, in 1948.

1 Vermeulen, André, op. cit., p. 113