Johannes Aloysius van Straelen

Hij is de oudste zoon van boekdrukker Antonius Philippus Jacobus van Straelen (18 juli 1870 Amsterdam - 7 juni 1932 Naarden) en Maria Geertruida Blom (22 januari 1888 Amsterdam - 4 november 1941 Bussum). Het gezin bestaat uit elf kinderen die in 1941 na het overlijden van hun moeder vroeg wees worden. Hij is een intelligente en muzikale jongeman, die zelden zonder zijn pijp wordt gezien. Hij was actief bij de Katholieke Sint Hubertusgroep van de St. Vitusparochie in Bussum. Deze Hubertusgroep is in 1931 opgericht. Herman Post was hopman bij deze groep.
Al vroeg in de oorlog komt Van Straelen in verzet tegen de Duitse bezetter. De verzetsgroep van Jan had een basis in Scouting. Van Straelen behoorde tot de Groep-Dobbe. Deze groep bestond behalve Van Straelen uit de volgende verzetsstrijders : Anton Abbenbroek, Lex Althoff, Christiaan Frederik van den Berg, jhr. W.Th.C. van Doorn, Fritjof Dudok van Heel, R. Hartogs, W.H. Hertly, J.F.H. de Jong Melly, E.A. Latuperisa, Adriën Moonen, W. Mulder. A.C.Th. van Rijn, Johan Schimmelpenninck, S. Vaz Dias, G.F.M. Vinkesteijn en A.Wijnberg. Fritjof en Johan waren ook Scout.
Jan deed onder leiding van Gerard Reeskamp en Theo Dobbe, die in 1940 samenwerkten in de actiegroep Rees-
kamp, mee aan de wapen overval op de vesting Naarden in 1940 en de aanslag aan de Bernard Zweerskade te Amsterdam in 1941. Hij werkte onder meer samen met zijn broer Ton en zijn zus Ans, die enige maanden gearres-
teerd is geweest om de schuilplaats van haar broer Jan prijs te geven, wat zij niet heeft gedaan. Hij stal koffers van hoge Duitse officieren die vervolgens naar Engeland werden gesmokkeld. Een opmerkelijk wapen feit is dat hij in een Duits marine uniform het hoofdkwartier van de Duitse marine in Amsterdam binnenging en vervolgens weer naar buiten kwam met de blauwdrukken van een nieuwe U-boot.
Van een avontuur schrikt hij niet en soms gaat hij roekeloos en impulsief te werk. Zijn zwager schrikt zich rot, als hij hem eens in Wehrmachtuniform tegenkomend : Van Straelen sprak zo goed Duits dat hij doodleuk als infiltrant een vergadering van Wehrmachtofficieren bijwoonde. Niemand kreeg argwaan. Ook steelt Van Straelen regelmatig vuurwapens. Zo hangt hij zijn jas over een koppel met wapen die Duitsers aan de kapstok hebben gehangen om bij vertrek stiekem jas én koppel mee te nemen.
Broer Ed ziet eens hoe hij handgranaten onder een plank op de zoldervloer tevoorschijn haalt en ze in sinterklaaspapier verpakt.
Van Straelen hield zich voornamelijk bezig met spionage. Hij was één van de leidende figuren binnen de Orde-
dienst (OD). De top van de OD kwam regelmatig bijeen in café Rademaker in Hilversum (ook groep-Rademaker genoemd) met als voorman Willem Rademaker. Tot voor kort was hier weinig over bekend, tot er recentelijk geheime briefjes tevoorschijn kwamen, die in 1943 uit de gevangenis in Utrecht waren gesmokkeld.
Op 7 september 1942 wordt Van Straelen gearresteerd. Na twee weken wordt hij overgebracht naar het Oranje-
hotel in Scheveningen. Vanaf 6 november 1942 verblijft hij twee maanden in Kamp Amersfoort. Het kamp is door honger, mishandelingen en terreur een hel in vergelijking met de cellen in het Oranjehotel. Vanwege de tijdelijke ontruiming van Kamp Amersfoort, ten behoeve van een uitbreiding, volgt na twee maanden overplaatsing naar Kamp Vught en later naar Kamp Haaren, waar het tweede OD-proces plaatsvindt.
Op 27 april 1943 veroordeelt een Duitse rechtbank hem ter dood, waarna hij naar de gevangenis aan de Gans-
straat in Utrecht wordt overgebracht. Aldaar gaf Van Straelen opdracht tot het liquideren van provocateur
J. de Droog.
Jan van Straelen schrijft in zijn cel op toiletpapier veertig clandestiene brieven. Hij weet ze in lege tandpasta-
tubes en andere lege emballage de Kriegswehrmachtgefängnis aan de Gansstraat in Utrecht uit te smokkelen. De papiertjes, vaak niet groter dan een kassabon, krabbelt hij in kleine letters vol met boodschappen voor zijn familie en vrienden over het leven in gevangenschap.
Pas 51 jaar na dato krijgt zijn broertje Ed een aan hem gerichte brief in handen. Het is voor journalist Herman Post de aanleiding een boek aan de gefusilleerd verzetsman te wijden : Ik ben volkomen rustig, Verzetsbrieven uit de dodencel. Herman was de zoon van hopman Herman Post, die Jan kende van de St. Hubertusgroep.
Op 29 juli 1943 wordt hij wegens 'spionage en sabotage' , met vijftien anderen op de Leusderheide bij Amersfoort gefusilleerd.
Na de oorlog wordt het lichaam van Van Straelen gevonden in een massagraf. De omgeving van Kamp Amersfoort blijkt de grootste executieplaats van ons land te zijn.
op 21 november 1945 wordt hij met kameraden na een indrukwekkende plechtigheid herbegraven in Rusthof.
Van Straelen is herbegraven met militaire eer, wat opmerkelijk is voor een burger.
Hij ontving postuum het Verzetsherdenkingskruis.

Informatie uit;
muizenest.nl
vrijheid.scouting.nl
openarch.nl
genealogieonline.nl