Matheus Henricus Beelen

Mathieu Beelen, geboren op 13 april 1919 te Weert en overleden op 18 november 1997 te Tungelroy, speelde een belangrijke, maar door hemzelf altijd bescheiden benoemde rol in het verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog. Beelen, die zichzelf nooit als held beschouwde, zag zijn verzetswerk als een morele plicht, ondanks het constante gevaar en de angst die hij daarbij ervoer.

Beelen was aanvankelijk dienstplichtig militair en werd na zijn verlof in 1941 betrokken bij het bouwen van kampen voor de Nederlandse Opbouwdienst. Toen hij weigerde mee te werken aan de plaatsing van een vlaggenmast voor de hakenkruisvlag, raakte hij in conflict met de Duitse autoriteiten. Dit leidde tot een mislukte poging om via Frankrijk naar Engeland te vluchten. Tijdens zijn detentie in Frankrijk wist hij waardevolle informatie over vluchtroutes te verzamelen, wat later van cruciaal belang zou blijken.

Terug in Nederland kwam Beelen via contacten in het verzet in aanraking met diaken Reinier David Kloeg. Samen begonnen zij begin 1942 met het opzetten van een nieuwe vluchtlijn voor Engelandgangers, joden en geallieerde piloten. Deze route liep via Weert, België en Zuid-Frankrijk naar Spanje. Beelen vond een veilige grensovergang bij een boerderij van mevrouw Scheepers, waar een eenvoudige waskuip als signaal diende dat de kust veilig was. Ook bouwde hij contacten op in België, onder andere met A. Bergmans in Bree en A. Peeters in Molenbeersel, en breidde hij het netwerk steeds verder uit.

De door Beelen ontwikkelde vluchtroute maakte deel uit van het grotere verzetsnetwerk Luctor et Emergo, dat later werd omgedoopt tot Fiat Libertas. Dit netwerk hield zich bezig met zowel inlichtingenwerk als hulp aan onderduikers, joden en geallieerde piloten. Binnen deze organisatie werkte Beelen intensief samen met Kloeg en andere sleutelfiguren zoals burgemeester Kolff en J.C. Wannée. Dankzij deze samenwerking werden diverse vluchtlijnen opgebouwd en werden vele mensen uit handen van de Duitsers gehouden.

Beelen speelde een cruciale rol in het begeleiden van de eerste geallieerde piloten die via zijn routes werden gesmokkeld. De eerste succesvolle hulpactie betrof een Canadese officier, die in 1942 via Beelen’s route Spanje wist te bereiken. Later hielp Beelen nog diverse andere piloten en joodse vluchtelingen. Hij huisvestte joden tijdelijk in een boerderij in Tungelroy voordat hij hen verder over de grens hielp.

In april 1943 werd Beelen samen met Kloeg gearresteerd door de Duitse Sicherheitsdienst, na het verraad van een koerier. Dankzij Kloeg, die alle schuld op zich nam, wist Beelen de doodstraf te ontlopen. Na een jaar gevangenschap werd Beelen op 9 mei 1944 vrijgelaten, vermoedelijk omdat de Duitsers hem als lokaas wilden gebruiken. Beelen dook direct onder en stopte definitief met zijn verzetsactiviteiten.

Hoewel Beelen’s actieve rol na zijn arrestatie eindigde, bleef het door hem mee opgebouwde netwerk functioneren. Zijn werk werd voortgezet door medewerkers zoals P.H. Vanderfeesten, A. Bergmans en leden van de familie Bergmans en Verkennis. Deze groep bleef joden en geallieerde piloten begeleiden via de route die Beelen had helpen opzetten.

Mathieu Beelen zelf bleef zijn leven lang nuchter over zijn verzetswerk. Hij benadrukte steeds dat hij slechts een schakel was in een groter geheel en dat angst en geluk onlosmakelijk met zijn werk verbonden waren. Zijn bescheidenheid, moed en vastberadenheid maken hem tot een voorbeeld van stille heldhaftigheid binnen het Nederlandse verzet