Floris Kornelis van Tilburg

Verslag van Floris K. van Tilburg, ingestuurd door Meinard Tydeman op 17-10-2024. Bron: De Wachttoren van 1-12-1945.

Floris werd om 7 uur ’s morgens op 6 december 1941 op zijn huisadres aan de Ampèrestraat 38 in Den Haag gearresteerd door een Hollandse rechercheur, op last van de Duitse politie. Op de vraag waarom dit nodig was kreeg Floris te horen, ‘omdat ze Jehovah’s Getuigen waren.’

Terwijl Floris nog een boterham mocht opeten werd huiszoeking gedaan waarbij alleen een Nieuw Testament werd gevonden. Floris vroeg of ze kleding moesten meenemen waarop werd gezegd dat dat niet nodig was, want over een uurtje zouden ze toch weer terug zijn. Dat uurtje bleek later 3 en een half jaar te zijn.

Met een overvalwagen werden Floris en zijn vrouw naar de gevangenis in Scheveningen vervoerd. Bij binnenkomst moesten geld en waarde artikelen afgegeven worden. De vrouw van Floris werd weggebracht en Floris werd bij 2 andere gevangenen opgesloten. Hij kon de 2 andere gevangenen uitleggen waarom Jehovah’s Getuigen werden vervolgd.

Na 7 weken werd Floris met 4 vrouwelijke en 3 mannelijke Jehovah’s Getuigen naar het Binnenhof gebracht voor verhoor door de Duitse Gestapo Engelsmann en NSB’er Van Dijk. Van Floris werd geëist adressen van andere Getuigen bekend te maken wat hij weigerde. Ook het ondertekenen van de afzweringsverklaring wees hij af waarop hem werd gezegd dat hij dan naar een concentratiekamp gestuurd zou worden. Floris antwoordde: “Dat is voor jullie verantwoording.”

Floris werd getransporteerd naar kamp Amersfoort waar hij buiten bij een temperatuur van 15 graden onder 0 uren moest wachten. Ook binnen in de barakken was het vreselijk koud. Na 4 weken werd Floris om 4 uur ’s morgens met 48 man in vrachtwagens naar het station gebracht voor transport naar Duitsland.

De gevangenen werden vervoerd in cellen-wagens waarvan een cel bedoeld was voor 2 personen maar in elke cel werden 4 of 5 gevangenen gestopt. De cellen waren niet verwarmd en buiten vroor het 20 graden. Tijdens de hele reis was en geen of weinig eten maar Floris reisde gelukkig wel samen met zijn geloofsgenoten.

Eén nacht werden de gevangenen ondergebracht in een pand aan de Alexanderplatz in Berlijn waar het zó vol was dat niemand kon slapen. Er was daar ook geen wasgelegenheid.

Van daar werden ze vervoerd naar kamp Sachsenhausen waar ze ook weer uren lang buiten in de kou moesten blijven staan terwijl iedereen op zijn beurt gevraagd werd wat de reden was van zijn arrestatie. Ondertussen werd er op beestachtige wijze met een knuppel rondgeslagen door een SS-Oberscharführer terwijl 3 collega’s van hem zich hier kostelijk mee schenen te vermaken.

Floris en de andere Getuigen werden ingedeeld in Block 13 waar alle andere Getuigen in isolatie waren ondergebracht zodat ze niet met andere gevangenen zouden kunnen spreken.
Overdag moest men allerlei geestdodend werk doen of bij gebrek aan werkzaamheden de hele dag in een zogenaamd ‘sta-commando’ blijven staan. Later werd Floris geplaatst in en commando waar hoofdzakelijk auto’s werden gerepareerd. Floris slaagde erin veel over zijn geloof te spreken met medegevangenen en zelfs met SS’ers. Dat deed hem goed.

Als er een vertrouwelijke taak moest worden gedaan werd altijd één van de Getuigen daarvoor uitgekozen. Tijdens het fouilleren hoorde Floris steeds zeggen: “O, die Bibelforscher stelen niet.” Dergelijke dingen deden hem en de andere Getuigen goed.

In hun geïsoleerde barak hielden de Getuigen zelfs vergaderingen waarbij zij over geestelijke zaken spraken met elkaar. Toen daar echter door verraad enkele Bijbels werden gevonden, werden de Bibelforscher over de barakken van het hele kamp verspreid.

Later werd ook nog verraden dat de Getuigen verboden Wachttorenlectuur in bezit hadden en werden ze ’s avonds na hun werkdag bij terugkeer in het kamp bij de poort aangehouden met het bevel: “Alle Bibelforscher austreten!” Ten aanschouwen van alle 18- á 20.000 gevangenen moesten de Getuigen zich naakt uitkleden. Dit gebeurde in April 1944.

Ondanks deze actie en een Lagerverordening verklaarden alle Getuigen dat zij door zouden gaan met het spreken over Gods manier van regeren. Er werden daarop zware bedreigingen geuit, maar die zijn nooit ten uitvoer gebracht.

Floris was ook getuige van de behandeling van andere gevangenen. Personen die hadden geprobeerd te ontvluchten of die sabotage hadden gepleegd, kregen 20 tot 50 stokslagen of werden gedood door ophanging.

Floris maakte verschillende keren mee dat gevluchte gevangenen weer in het kamp werden teruggebracht en dan op last van Himmler werden opgehangen. Toen op een keer de strop tijdens de val brak, viel de gevangene kreunend op de grond, waarna de kampcommandant toesnelde en de gevangene dood schoot. Bij een andere keer raakten de benen van de gevangene de grond zodat hij opgetild moest worden om hem te laten verstikken. Toen een gevangene 2 schoenzolen uit een leren tas had gesneden, wat neerkwam op sabotage, kreeg hij vóór zijn ophanging eerst nog 50 stokslagen.

Er waren ook speciale strafbarakken die zó zwaar waren dat mensen in enkele dagen dood getreiterd werden. Ook de appèls die 3 maal op een dag werden gehouden konden afschuwelijk zijn, omdat men in gloeiende hitte of ijzige kou, uren lang moest staan wachten. Onder die omstandigheden zijn duizenden gevangenen omgekomen.

Met de ontruiming van Sachsenhausen liepen de Getuigen een dodenmars die uiteindelijk eindigde in Schwerin. Daar werden ze na de bevrijding ondergebracht in een kamp waar zich ook krijgsgevangen Duitsers bevonden. Hen werd alles afgenomen en dat werd aan de ex-gevangenen gegeven. De rollen waren nu omgekeerd. De gevangenen hadden nu meer dekens en voedsel dan ze nodig hadden, terwijl de krijgsgevangenen onder de blote hemel moesten slapen.

Na enkele dagen werden de Getuigen ondergebracht in een kazerne waar ze in volledige vrijheid beschikten over een paardenstal. Ze verbleven daar ongeveer een week, organiseerden elke dag een Bijbelstudie en ook een eendaags congres waarbij 40 gevangenen werden gedoopt.

Vandaar ging het naar Hagenow waar weer meer vrijheid werd ervaren, meer voedsel, zowel fysiek als geestelijk. Daarna gin het in etappes naar de Nederlandse grens waar Floris op 18 mei 1945 arriveerde. Via Enschede ging het toen naar kasteel Eerde in Ommen waar Floris samen met 17 geloofsbroeders een tijd werd verpleegd.

12 dagen werden zij hier gastvrij onthaald om bij te komen van de doorstane vermoeienissen. Floris bracht daarna nog een nacht door in kamp Amersfoort, toevallig in dezelfde barak nr. 4 waar hij 3 en een half jaar eerder ook had geslapen, maar nu onder heel andere omstandigheden. Het gaf Floris een gevoel van overwinning dat hij als een getuige voor God de goede strijd had gestreden.

Middenin het kamp was een afgerasterd deel waar nu degenen waren ingesloten die hem 3 en een half jaar eerder hadden vervolgd. Het deed Floris denken aan een spreuk in het boek Spreuken, hoofdstuk 11, vers 8: “De rechtvaardige wordt uit moeilijkheden gered en wie slecht is neemt zijn plaats in.”

2 juni 1945 kwam Floris weer thuis en kon zijn vrouw in zijn armen sluiten. Zij had hem al die jaren gesteund met levensmiddelen, ondanks dat die moeilijk te verkrijgen waren, met brieven, ondanks dat die gecensureerd werden, maar ook met illegale ongecensureerde brieven.