Trijntje den Dikken

TRIJNTJE DEN DIKKEN was onderwijzeres in Leiden. Zij was een zus van Klaas Cornelis den Dikken (zie het verhaal van Klaas op deze website). Trijntje deed tijdens de Duitse bezetting illegaal werk en werkte onder meer samen met Dick ten Cate Brouwer (1916-1990; zie het verhaal van Dick ten Cate Brouwer op deze website).

Binnen de familie Den Dikken werd Trijntje “Dick” genoemd.

Een symbolische daad van afkeer van de Duitsers toonde Trijntje door het dragen van een rood-wit-blauwe blouse met een oranje zakdoekje. Dat was niet zonder gevaar en kon vergaande gevolgen hebben (Bas von Benda-Beckmann, Het Oranjehotel, een Duitse gevangenis in Scheveningen, 2019, p. 132-133).

Op 28 mei 1942 moest Trijntje zich voor deze uiting van vaderlandsliefde melden bij het politiebureau in Leiden. Die dag schreef haar zus Map Den Dikken in haar dagboek: “Ze is weer vrijgelaten, maar men zegt haar, dat ze ’t wel uit zullen zoeken.”

Op 6 juli 1942 werd Trijntje alsnog gearresteerd en overgebracht naar het politiebureau in Leiden, waar zij in een cel werd opgesloten (Register van dag- en nachtrapporten van de politie Leiden, inventaris van de Gemeentepolitie Leiden, nr. 572, juli-december 1942). In haar dagboek schreef Map: “Dick moest weer voorkomen voor ’t zelfde geval. Van der Plas heeft haar opgepikt en ze moet mee naar het bureau in Leiden. Toen ze ’s avonds niet thuiskwam, is Pa naar Leiden gegaan, maar ’t was tevergeefs, want hij mocht Dick niet meer zien, en hij werd op een vreselijke manier behandeld.”

Op 7 juli 1942 werd Trijntje overgebracht naar de Cellenbarakken van het Oranjehotel.

De familie Den Dikken stond in Katwijk aan Zee bekend als anti-Duits. In haar dagboek schreef Map op 9 juli 1942, drie dagen na de arrestatie van Dick: “Vanmorgen kwam [Rinze] Brandsma [werkzaam bij de politie van Katwijk aan zee]. We dachten dat hij soms iets van Dick wist. Maar dat was niet zo. Hij moest mij hebben. Ik moest vanmiddag op het politiebureau komen. Ik werd ervan verdacht een felicitatiekaart geschreven te hebben aan de ouders van een jongen, die aan het Oostfront gesneuveld was. Men beweert dat mijn handschrift lijkt op dat van één van de ansichten. Ik ben er vanmiddag met een gerust geweten naar toe gegaan. Ik moest 10x een ansicht schrijven met aan de ene kant: Aan de fam de Hollander, Katwijk a/Zee en hartelijk gefeliciteerd. En dan aan de andere kant: Tussen Katwijk en Scheveningen lag vroeger ’t plaatsje ….. Groot was dit dorpje niet. Men heeft mij nog een ½ uur ondervraagd. Toen kon ik gaan. Ze zeiden dat ik er wel meer van zal horen.” In een interview in het Leidsch Dagblad van 3 mei 1994 (p. 16) voegde Map daar nog aan toe: “Bij het verhoor zaten NSB’ers. Een van hen zei: ‘Geef maar toe’. Hij vond dat ‘het nest van Den Dikken maar moest worden uitgeroeid’. Dat was klare taal.”

Op 28 juli 1942 werd Trijntje weer vrijgelaten. Map schreef die dag in haar dagboek: “Vanmiddag met de tram van 12.30 is Dick thuisgekomen uit de bajes. Ze is haar bruine kleur kwijt en is erg moe, van al de visite, die geweest is.” Haar broer Klaas zat toen al ruim een maand in de Kriegswehrmachtsgefängnis aan de Gansstraat in Utrecht. In een uit die gevangenis gesmokkelde ongedateerde brief gaf Klaas zijn zus een advies: “Dick zorg dat je niet weer in de cellenbarakken verdaagt. ’t Is buiten beter.”

Prof. dr. W.M.A. Kalkman
wolak@ziggo.nl