Johannes Holswilder

Johannes Holswilder is de zoon van Cornelis Holswilder en Andriena Suur. Hij is getrouwd met
Magcheltje de Ruiter (Langerak, 15 oktober 1904) en werkt als klerk op het kantoor van notaris Barend Jan Teyinkc in Schoonhoven. Johannes en Magcheltje wonen op Havenstraatseweg 2J. Uit hun huwelijk wordt in 1925 dochter Annie geboren.
Johannes Holswilder fungeert waarschijnlijk als contactpersoon tussen verzetsmensen van de
'Oranje Vrijbuiters' in Utrecht en die in de Lopiker-, Krimpener- en Alblasserwaard. Johannes verspreidt de berichten in enveloppen van notaris Teyinck en schakelt daar ook zijn dochter Annie bij in, die op het distributiekantoor in Schoonhoven werkt. De dan 18-jarige Annie heeft geen idee hoe gevaarlijk de brieven zijn die zij rondbrengt.
Holswilder heeft zich aangesloten bij de 'Oranje Vrijbuiters', de Utrechtse verzetsgroep van Klaas Postma en Frits Meulenkamp. Deze groep, opgericht als een organisatie voor hulp aan onderduikers, groeit uit tot een echte knokploeg. Joop de Heus, één van de leden van de groep, wordt door de Sicherheitsdienst gearresteerd. De Sicherheitspolizei legt hem de keuze voor :
meewerken met de SD óf een zekere doodstraf. Hij besluit mee te werken en verraadt de 'Oranje Vrijbuiters'.
Johannes Holswilder wordt op vrijdag 24 december 1943 thuis opgepakt, nadat hij de vorige avond in Utrecht de dans ontsprongen is. Hij is daar net op tijd vertrokken voor zijn fietstocht naar Schoonhoven. Zijn verzetskameraden uit Utrecht zijn al eerder gearresteerd. Johannes Holswilder zit thuis in de keuken op een krukje lijdzaam op zijn arrestatie te wachten. Het krukje wordt door de familie nog steeds in ere gehouden.
De 'Oranje Vrijbuiters' worden overgebracht naar het 'Oranjehotel' in Scheveningen.
Op 28 februari 1944 veroordeelt het Polizeistandgericht twintig Vrijbuiters ter dood. Zij zijn schuldig bevonden aan die overvallen op distriebutiekantoren en het vervalsen van persoonsbewijzen. Op 29 februari 1944 volgen de executies op de Waalsdorpervlakte.
Niet alle twintig Vrijbuiters worden gefusilleerd. Op de rand van het graf krijgen Bertus Hey en Jan van der Voort te horen dat hun leven gespaard wordt. Hun doodstraf is omgezet in een tuchthuisstraf van twintig jaar. Zij moeten de executies, die twee aan twee plaatsvinden, wel aanzien. Bertus Hey ziet met eigen ogen hoe zijn twee broers Leo en Cornelis Hey geëxecuteerd worden.
De 'gratie' zou Bertus Hey te danken hebben aan zijn geboortedatum 20 april, de geboortedag van Adolf Hitler. De twee mannen worden gedeporteerd naar Dachau. Zij overleven de oorlog.
Na de oorlog wordt verrader Joop de Heus tot achttien jaar gevangenisstraf veroordeeld. Uiteindelijk zit hij maar de helft van zijn straf uit. Johannes Holswilder is, samen met zijn zeventien medestrijders, herbegraven op de Algemene Begraafplaats Tolsteeg in Utrecht.

Johannes Holswilder heeft in het decennium voorafgaande aan de oorlog bepaald andere politieke sympathieën gehad. Hij is dan een overtuigd NSB'er. Zo sterk zelfs dat hij groepsleider is van de NSB in Schoonhoven. Op de avond van donderdag 15 februari 1934 spreekt hij in het zaaltje van café 't Zwaantje in Lopikerkapel, waarvan Dirk Helsloot uitbater is. Holswilder doet daar een poging om tot de oprichting van een NSB-afdeling in Lopik te komen. Hoewel het publiek kritische opmerkingen maakt, verloopt de avond rustig. Maar als Holswilder na de vergadering naar zijn auto gaat, wordt hij voor fascist uitgemaakt, met stenen bekogeld en met een stok bewusteloos geslagen. Zijn auto wordt beschadigd en van het café worden de ruiten ingegooid. De plaatselijke veldwachter Kool wordt ook belaagd en ziet zich genoodzaakt zijn pistool te trekken. Door de schermutselingen gaat zijn pistool onbedoeld af en wordt de vijftienjarige zoon van Verheul, de buurman van het café, in de lies geraakt. Ook de moeder van de jongen wordt getroffen. In de nationale en regionale kranten wordt uitvoerig verslag gedaan van de gebeurtenissen in Lopikerkapel.
Op dinsdag 3 april 1934 dient de zaak voor de Utrechtse rechtbank, waar Johannes Holswilder, Dirk Helsloot en veldwachter Kool als belangrijkste getuigen worden gehoord. Vier daders van de Lopikse bende, zoals ze door Kool worden aangeduid, onder wie Arie Buitenhuis uit Jaarsveld, worden tot gevangenisstraffen van acht maanden veroordeeld. "De antifascisten van Lopik zijn door de 'klassenrechter' veroordeeld," is de mening van de communisten in het Lopikse. Tot een NSB-groep Lopik is het niet gekomen. Na het incident in Lopikerkapel is Johannes Holswilder direct uit de NSB gestapt omdat de partij weigerde de schade aan zijn auto te vergoeden.

Informatie gehaald uit het boek : Zij kwamen uit de Krimpenerwaard 1940-1945
Door Hans Korevaar met medewerking van Otto Ooms.
Zij hebben de informatie weer van :
Hein Kramer Maarssen, kleinzoon van Holswilder, 12-03-2015
Willem Bouwman, NSB'er afgeranseld in Lopikerkapel, Nederlands Dagblad, 7 maart 2015
C. Keuken, De NSB in de Krimpenerwaard, in: H.W. von der Dunk, In de schaduw van de depressie. De NSB en de verkiezingen in de jaren dertig. Alphen aan den Rijn, 1982 p.90