Harm Steen

Harm Steen - Betrapt bij het zenden
Harm Steen was leerling van de Dalton-HBS in Den Haag van 1932 tot 1936. Na een opleiding aan de Koninklijke Militaire Academie (KMA) in Breda wordt hij tweede luitenant der infanterie bij het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger (KNIL). Na de overgave in mei 1940 werd hij tot inspecteur van politie opgeleid te Den Haag, later is hij actief binnen de afdeling Den Haag voor de verzetsgroep Ordedienst (OD).

Op 29 januari 1942 vertrekt hij naar Engeland. Hij bereikt Zwitserland, waar hij wordt ondergebracht in het werkkamp in Cossonay, waar dan ook René Alting du Cloux, Hans Bueninck, Ino Sleeboom, Hans Stam en Winnie Arendsen de Wolff zijn. Via Frankrijk, Spanje, Curaçao en Canada komt Harm op 18 juni 1943 in Engeland aan.
Op 23 juni 1943 begint in Londen de screening in de Royal Patriotic School.
Vervolgens wordt Harm gevraagd of hij de opleiding tot geheim agent wil volgen. Uitdrukkelijk wordt hem verteld over de consequenties van zijn keuze, veel agenten zullen de oorlog niet overleven. Hij besluit door te gaan en de opleiding te volgen tot geheim agent/marconist. Begin januari 1944 trad Steen in Londen in het huwelijk met de Engelse telefoniste typiste van het Bureau Inlichtingen. Het hoofd van het BI, de majoor Jan Marginus Somer was zijn getuige. Het huwelijksfeest werd te midden van de Nederlandse kolonie in Londen gevierd. Beide echtelieden waren er van doordrongen dat een agent van het BI een kans van minstens veertig procent liep om in bezet Nederland door de Duitsers te worden gearresteerd. Ze wisten ook dat na de arrestatie de agent voor tachtig procent de kans liep dat hij zou worden gedood. Beide echtelieden aanvaardden de risico’s die het vak van geheim agent in oorlogstijd met zich meebracht.

Steen werd in de nacht van 10 op 11 januari 1944 samen met Sjef Adriaansen (1919-1944) in de omgeving van Breda geparachuteerd. Hij heeft een brief van Gerbrandy (microfilm in een ring) en 10.000 gulden voor het verzet bij zich, twee radiosets en verschillende onderdelen voor radiosets voor andere verzetsgroepen. Sjef is echter de man die de contacten tussen Nederland en Londen met behulp van de radio moet zien te onderhouden. Het eerste aanloopadres dat de agenten na hun landing bezochten was bij de "Spartanen" in de buurt van Princenhage. Het aanloopadres was de rijwiel- en motorfietsenhandel van Rinus van Nunen. Het bedrijf was herkenbaar aan een uithangbord met de reclametekst van het fietsmerk "Sparta" dat aan de voorgevel hing. Zowel de schuilnaam van de contactpersoon als het wachtwoord om bij de familie binnen te kunnen komen was; de "Spartanen". Na zijn aankomst in Princenhage bij de "Spartanen" reisde Steen door naar zijn contactpersoon voor de Raad van Verzet (RVV) in Zaandam. Zijn contactpersoon was Hein Op den Velde. Hij was de chef van de Technische Dienst van de Radiodienst van de OD. Hij werkte nauw samen met Jan Thijssen, een van de leiders van de RVV. Daarnaast was Op den Velde de leider van een plaatselijke verzetsgroep. Na de tussenstop bij Op den Velde reisde Steen door naar Walraven van Hall in Amsterdam. Bij hem moest hij de kredietfinanciering van tien miljoen gulden afgeven. Na zijn opdracht ten behoeve van de hulporganisaties te hebben uitgevoerd keerde hij terug naar Zaandam. Hij dook bij Op den Velde onder. Vanuit Zaandam legde hij contact met de RVV en andere illegale organisaties.

Toen de tijd rijp was, bracht Sjef Adriaansen de radiozendontvanger naar Zaandam. Tevens werd aan Steen een zendplan en een code overhandigd. Met de code en het zendplan waren Steen en Op den Velde in staat om ten behoeve van de RVV berichten door te seinen naar het BI en de Nederlandse regering in Londen. In de werkplaats van het radiotechnisch bedrijf van Op den Velde werd een seinpost ingericht. Op den Velde zette lokale marconisten van de radiodienst in om de Zendgroep BI-Radiodienst te ondersteunen. In de daarop volgende weken voerden Steen samen met Op den Velde zijn opdrachten met succes uit. In Zaandam bereidde Steen de komst van de volgende twee agenten ten behoeve van zijn zendgroep voor. Tijdens zijn contact met het NSF gebruikte Steen de schuilnamen; Hein van Tilburg en Sedburgh. Tijdens de radiocontacten met het BI maakte hij gebruik van de codenaam; Kees, Witte Beeren en Paultje. Tijdens zijn contacten in “het veld” gebruikte hij de schuilnamen; H.J.Broekhuizen, Lange Harm en De Luit.

Op 2 maart 1944 wordt Harm in Zaandam bij een SD-inval betrapt bij zijn zender en gevangen genomen. Vervolgens komt hij in Scheveningen in de gevangenis, daarna in Haaren voor de verschillende verhoren om uiteindelijk naar het concentratiekamp Herzogenbusch (Vught) te worden overgebracht. Na ‘Dolle dinsdag’ begin september 1944 wordt Kamp Vught geëvacueerd. Voor de transporten naar Duitsland beginnen worden diverse agenten in het kamp doodgeschoten. Op 5 september 1944 sterft Harm Steen.

Harm Steen is postuum onderscheiden met de Bronzen Leeuw.

Bron: Museum Engelandvaarders

Geplaatst door Stichting WO2 Sporen JvZ op 31 augustus 2018