Johanna Oskam-Holleman

Archief van Johanna Oskam-Holleman (1899-1985), Mattheus Gerardus Huijboom (18 oktober 1915 - 15 juni 1981) en zijn vrouw Johanna Dob (5 september 1913 - 6 augustus 2017). Verzetsdeelnemers De weduwe Johanna Oskam-Holleman woonde met haar dochter Risje (geboren te Velsen 19-03-1922, overleden te Heerenveen 22-02-2005) in Haarlem. Aan het begin van de oorlog kwam Johanna Dob bij hen werken als hulp in de huishouding. Moeder en dochter Oskam hielpen vanaf 1942 de joodse familie Cohen, van wie zij meubels en waardevolle bezittingen opsloegen. Ook regelden zij onderduikadressen voor hun zoons Max (19) en Eduard (17). Eduard Cohen werd ondergebracht bij een familie Markus in Santpoort, Max Cohen dook onder bij Johanna Dob en haar man, de postbesteller M.G. Huijboom. In mei 1943 kreeg de familie Markus een anonieme brief waarin gewaarschuwd werd dat de Duitse bezetters wisten dat ze een onderduiker in huis hadden. Daarop werd Eduard snel overgebracht naar het gezin Huijboom/Dob. De twee jaar oude zoon van het gezin kende hen als 'Hondje' en 'Paardje', zodat derden zouden denken dat hij het over speelgoeddieren had wanneer hij over hen sprak. Vader Huijboom bevond zich op dat moment in Duitsland, waar hij een half jaar in Dresden bij de post tewerkgesteld was voordat hij door geveinsde maagklachten weer terug naar huis mocht. Benjamin, de vader van Max en Eduard Cohen, zat vanaf oktober 1942 ondergedoken bij de weduwe Oskam-Holleman. In november 1942 werd zij opgepakt en zat ze tot mei 1943 vast in de gevangenis in Scheveningen, bekend onder de naam 'Oranjehotel'. Bij haar vrijlating werd haar huis doorzocht en werd Benjamin Cohen, samen met twee andere Joodse onderduikers, gearresteerd. Zij zouden de oorlog niet overleven. De broers Max en Eduard bleven tot mei 1944 bij de familie Huijboom/Dob en brachten de rest van de oorlog op andere onderduikadressen door. Het archief bestaat uit op textiel geschreven smokkelbrieven van Johanna Oskam-Holleman en enkele persoonlijke documenten/drukwerk van het echtpaar Huijboom/Dob.

Bron: verzetsmuseum Amsterdam