Paula Henny-van Suchtelen

In het kader van het artsenprotest tegen een verplicht lidmaatschap in de door de bezetter ingerichte “Artsenkamer” schreef de antroposofische arts Jkvr. Paula van Suchtelen op 22 Juni 1943 een gepeperde brief aan de “Rijkscommissaris voor het bezette Nederlandse gebied”, waarin zij onder meer “het doorvoeren van de rassenleer, met als consequentie het wegvoeren van krankzinnigen en zieken, en de sterilisatie van gezonde mensen” aanprangerde. Dit druiste in “tegen de medisch-ethische normen, waaraan wij ons door onze beroepseed gebonden hebben” en waarvoor zij bereid was “haar leven en vrijheid in de waagschaal te stellen”. Zij werd daarna op 11 Augustus 1943 door de Sicherheitspolizei gearresteerd.
Deze brief was een afschrift van een door het illegale Medisch Comité opgezette kettingbrief, waarmee circa 3500 artsen tegen de maatregelen protesteerden. Ook protesteerden de artsen in het voorjaar van 1943 b.v. door het afschroeven van hun artsenbordje naast de deur van hun praktijk. Er was voor alle Nederlandse artsen ook een economische reden voor dit protest: een niet-deelname aan de “Artsenkamer” zou tot gevolg hebben, dat de medici niet meer met het ziekenfonds konden afrekenen, hetgeen existentiële gevolgen voor de beroepsgroep zou hebben. Als reactie op deze kettingbrief werden 320 artsen, waaronder Paula van Suchtelen, als represaille opgepakt. De meesten belandden in het kamp Amersfoort. Als - in die tijd zeldzame - vrouwelijke arts werd zij in het Oranjehotel ondergebracht.
Een compromis van het Medisch Comité met de Duitse bezetter leidde ertoe, dat van verdere maatregelen werd afgezien en veel geïnterneerde artsen werden al op 8 juli vrijgelaten. Waarom Paula van Suchtelen pas op 15 september 1943 werd vrijgelaten, is onduidelijk. De meeste Nederlandse artsen hoefden door deze actie geen lid meer te worden van de “Artsenkamer”. Het is een van de heel weinige succesvolle georganiseerde acties van het Nederlands verzet geweest.
Paula van Suchtelen stelde zich tijdens haar verblijf in het Oranjehotel in op een nieuw soort leven. Ze ontmoette op de vrouwenafdeling van de gevangenis “interessante” medegevangenen, leende uit de gevangenisbibliotheek boeken over kunstgeschiedenis en maakte op toiletpapiertjes tekeningen voor de kinderen.

Allard Mees


Literatuur
J. Visser e.a. (ed.), Witte jassen en bruinhemden. Nederlandse artsen in de Tweede Wereldoorlog (Breda 2010).
R. Visser, Zwaarte van stofgoud en licht in diamant. Een biografie van Arnold Cornelis Henny
en Paula Hanny-Van Suchtelen (Rotterdam 2014).
Website medisch Contact: https://www.medischcontact.nl/ Over de brievenactie: https://www.medischcontact.nl/nieuws/laatste-nieuws/artikel/van-de-zolder-herinnering-aan-de-artsenjacht