Jacob Boekman

Zoon van Simon Boekman (13 juni 1890 Haarlem – 30 juni 1955 Noordwijk) en Lea de Miranda (3 september 1890 Amsterdam – 8 oktober 1967 Amsterdam).
Getrouwd op 14 april 1938 te Velsen met Catharina Elizabeth Wringer (16 mei 1914 Amsterdam – 27 juni 2005 Haarlem).
Het echtpaar is gescheiden op 11 maart 1942 te Velsen.
Ze kregen twee kinderen.
Woonde in de Van Blankenburgstraat 61 (Duinoord).
Aan het begin van de oorlog woonde het gezin aan de Uranusstraat 24 in Haarlem.
Zijn beroep was vertegenwoordiger.
Hij was van Joodse afkomst (‘halfjood’) en zijn vrouw niet. In maart 1942 scheidden zij formeel om de kinderen te behoeden voor deportatie.
Hij werd in september 1940 lid van een communistische verzetscel in Haarlem en in oktober 1941 verbindingsman tussen drie cellen.
Vanaf januari 1942 was hij stadsleider van het communistische verzet in Haarlem, en in oktober 1942 werd hij door de centrale partijleiding als stadsleider in Den Haag aangesteld.
Hij werd al sinds juli 1942 door de Duitsers gezocht, waarbij de V-Mann Van Wesemael werd ingezet. Hij had een persoonsbewijs ten name van Klaas van Dijk en gebruikte de schuilnaam ‘Piet’.
Hendrika Neven-Kokkelink organiseerde een onderduikadres voor hem bij Teun van Vliet in de Oltmansstraat 131 in Den Haag. Later dook hij onder in de Van Blankenburgstraat 61.
Jaap schreef verschillende pamfletten, waaronder ‘Scheveningers tegen de ontruiming vanwege de bouw van de Atlantikwall’. Verder schreef hij in november 1942 een artikel in De Waarheid met een leus : Een goede vaderlander saboteert !!!
Hij stimuleerde de opbouw van nieuwe cellen en in dat kader benaderde hij Johannes Philippus Bronkhorst. Die bouwde een cel op met Rokus Kleingeld en Johannes Hubertus van Soolingen. Bronkhorst wist niet dat Van Soolingen een politiespion was. Vervolgens bracht Bronkhorst Van Soolingen in contact met Boekman. Boekman stelde Van Soolingen voor om een stencilmachine in huis te nemen, om De Waarheid te gaan vermenigvuldigen. Na overleg met zijn opdrachtgever bij de politie, Veefkind, weigerde Van Soolingen dat (als drukker kun je geen nieuwe communisten opsporen, maar als bezorgen krijg je adressen en kun je aan de deur mensen uithoren). Er was voor half december 1942 een nieuwe afspraak op de brug over de Loosduinsekade bij het Westeinde gepland. Daar meldde Van Soolingen de weigering. Deze afspraak werd geobserveerd door de politie-
Mannen Cornelis Bakker, Cornelis Heijnis en Jilis van der Weerd. Na de ontmoeting volgde Van der Weerd Boekman om zo zijn adres te weten te komen, maar hij raakte hem kwijt.
Op 21 december kwam Van der Weerd Boekman bij toeval n Voorburg tegen, en volgde hem tot zijn huisadres. Van der Weerd haalde vervolgens Heijnis op, om samen Boekman te arresteren.
Boekman gaf gedurende veertien dagen bij verhoren geen informatie prijs, waarna hij aan de Sicher-
heitsdienst werd uitgeleverd. Daar werd hij zwaar gemarteld, in bijzijn van een Haagse politieman, maar bleef zwijgen. Toen werd een celspion ingezet die begon op te scheppen over zijn (fictieve) verzetsdaden. Toen kon Boekman het niet laten ook op te scheppen, waarbij hij informatie prijs gaf dit toch al via de politiespion bekend was geworden. Maar bij een verhoor op 10 februari 1943 sloeg hij definitief door. Daardoor konden enige tientallen mensen gearresteerd worden. Bovendien kon een schema van de Haagse CPN worden opgesteld.
Toch is er een aanwijzing dat de Haagse Sicherheitsdienst wist dat Boekman uit Haarlem afkomstig was. Op 6 december 1942 werd namelijk Johan Vooren, een belangrijke Haarlemse leider uit het communistische verzet, gearresteerd door Otto Lange van de Haagse Sicherheitsdienst. Volgens de regels mocht Lange niet iemand in Haarlem arresteren, tenzij er een verband was met een Haagse zaak.
Vooren werd naar het concentratiekamp Neuengamme gestuurd en kwam om het leven toen Engelse bommenwerpers het gevangenenschip Cap Arcona tot zinken brachten. Het hoe en wat omtrent de arrestatie van Vooren zal wel altijd in nevelen blijven gehuld.
Er volgde een proces voor het Obergericht in Utrecht en Boekman werd op 20 juli 1943 ter dood veroordeeld. Hij diende nog een gratieverzoek in, maar werd door Seyss-Inquart zonder aarzeling afgewezen. Zijn vrouw, waar hij voor de schijn van was gescheiden, diende nog een gratie verzoek in met het argument dat hij van afstamming een Portugese Jood was, en dat die gelijkgesteld was aan een ariër. Maar ook dat werd afgewezen. Vervolgens verzocht ze hem naar een concentratiekamp te sturen, want dat was toch eigenlijk ook een doodstraf. Dat zou voor haar betekenen dat de levens-
verzekering zou uitbetalen, wat in het geval van een executie niet het geval was. Maar ook dat mocht niet baten. Vervolgens diende ze een verzoek in om hem samen met haar twee kinderen te mogen bezoeken, maar ook dat werd afgewezen.
Hij werd op 16 augustus van Utrecht naar het Oranjehotel overgebracht. Daarna mocht zijn vrouw hem met een zoontje toch nog een keer zien.
Op 23 september kreeg hij ’s-Morgens om half zes te horen dat hij die dag geëxecuteerd zou worden en het vonnis werd om 7.35 uur voltrokken. De Leiter Volkstreckung was Dr. Wilms, die Staatsanwalt was.
Zijn stoffelijk overschot werd na de bevrijding begraven op de oorlogsbegraafplaats Het Lange Duin in Wassenaar.
Op 28 november 1947 werd hij herbegraven op de Eerebegraafplaats Bloemendaal te Overveen, vak/rij/nummer 41.

Informatie uit:
joodsmonument.nl
rudi-harthoorn.nl
geni.com
oorlogsgravenstichting.nl