A. Donker

Korte bio van Antonie Donker, alias Nico Donkersloot
Auteur Denise Citroen

Anthonie Donker is de schrijversnaam van Nicolaas Anthony Donkersloot (1902-1965). Hij debuteerde als dichter in De Vrije Bladen in de jaren twintig. Donkersloot studeerde Nederlands aan zowel de Universiteit van Amsterdam als aan de Rijksuniversiteit Leiden en wordt in 1938 benoemd tot hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam. Hij is een aantrekkelijke man en begenadigd spreker, die jonge mensen binnen en buiten de Universiteit weet te boeien met zijn voordrachten over de moderne dichters.

Tijdens de oorlogsjaren raakt hij betrokken bij verzetsactiviteiten. Hij loopt als een van de opstellers van het Kunstenaarsmanifest tegen de Kultuurkamer groot gevaar.
In januari 1942 is Donkersloot niet langer redacteur van De Stem en Critisch Bulletin. Op 1 februari van dat jaar wordt een groot aantal professoren van de Universiteit van Amsterdam opgepakt. Donkersloot wordt door de Duitse bezetter ontslagen als hoogleraar.

Op 18 maart 1942, raakt Donkersloot op een onfortuinlijke manier zijn vrijheid kwijt: ‘Prof. Donkersloot die reeds had weten te verdwijnen toen hij de lucht van zijn op handen zijnde arrestatie kreeg, liep alsnog in de val toen hij de onvoorzichtigheid had van zijn koffer door een jongen bij zich aan huis te laten weghalen juist toen de Gestapo daar was die den jongen dwong de verblijfplaats van den voortvluchtige te verraden.’ Vervolgens wordt hij naar het Oranjehotel in Scheveningen overgebracht. In juni 1942 wordt Donker overgebracht naar Sint Michielsgestel, waar hij tot 15 augustus ’42 blijft. Na zijn vrijlating zit hij tot het einde van de oorlog ondergedoken in Wassenaar.

Na de bevrijding bekleedt hij de functie van Hoofd der sub-sectie Kunst van de Staf van het Militair Gezag. Hij wordt benoemd tot lid der Eerste Kamer (voor de PvdA), maar nam in 1949 ontslag uit protest tegen de tweede politiële actie in Nederlands-Indië.

Donkersloot is de auteur van de tekst op de plaquette ter nagedachtenis aan de geëxecuteerden op de Waalsdorpervlakte. In 1949 vindt de onthulling van de plaquette plaats die zich naast de deur in de kleine poort van de buitenmuur aan de Van Alkemadelaan bevindt.

Bronnen

https://parelduiker.nl/dbnl/2002-2/
https://nl.wikipedia.org/wiki/Nico_Donkersloot
http://resources.huygens.knaw.nl/bwn1880-2000/lemmata/bwn1/donkersloot
NIOD, Dossier Kunstenaarsverzet, doc. 11 395.